Để tháo gỡ vướng mắc, thị xã Việt Yên (trước sắp xếp) đã tiến hành bồi thường, chuyển mục đích sử dụng và bàn giao diện tích đất triển khai dự án cho Trung tâm Phát triển quỹ đất và cụm công nghiệp thị xã để thực hiện các thủ tục cho Công ty cổ phần Bắc Giang Trường Sơn thuê vào mục đích bãi thải, xử lý chất thải. Tháng 9/2024, Trung tâm Phát triển quỹ đất và cụm công nghiệp thị xã Việt Yên đã ký hợp đồng cho thuê đất, bàn giao đất trên thực địa với Công ty cổ phần Bắc Giang Trường Sơn. Tuy nhiên dự án vẫn chưa thể triển khai trở lại do những vướng mắc về trình tự, thủ tục đầu tư, thanh quyết toán.

Theo ông Trần Đỗ Thảo, Chủ tịch UBND phường Tự Lạn, mỗi ngày trên địa bàn phường phát sinh khoảng 25-30 tấn rác thải sinh hoạt. Những năm trước đây, phần lớn rác thải sinh hoạt được xử lý tại chỗ thông qua hoạt động của nhà máy xử lý rác thải Thượng Lan và các lò đốt rác thủ công, còn lại được thu gom, vận chuyển chôn lấp tại bãi rác Việt Yên. Từ thời điểm nhà máy xử lý rác thải Thượng Lan dừng hoạt động, tình trạng rác tồn đọng, không được thu gom, vận chuyển, xử lý kịp thời gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng sinh hoạt, cuộc sống của nhiều hộ dân trên địa bàn.

Trước thực trạng rác thải tồn đọng gây ô nhiễm, UBND phường cùng chủ đầu tư nhà máy đã đề xuất, kiến nghị và được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương cho phép tiếp tục triển khai nhà máy xử lý rác thải Thượng Lan.

Để doanh nghiệp nhanh chóng vận hành trở lại nhà máy, UBND phường đã bố trí kinh phí dọn rác tồn đọng trong khu vực nhà máy với khối lượng ước tính khoảng 300 tấn về các bãi chôn lấp, xử lý để có mặt bằng thi công, sửa chữa máy móc, thiết bị, dây chuyền xử lý rác. Đồng thời thường xuyên kiểm tra, giao ban công việc tại hiện trường đôn đốc đẩy nhanh tiến độ; phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành hỗ trợ doanh nghiệp hoàn thiện thủ tục hồ sơ thẩm định công nghệ, giấy phép môi trường, quy định về phòng cháy, chữa cháy…

Tập trung sửa chữa thiết bị

Sau hơn 3 năm tạm dừng hoạt động, toàn bộ máy móc, thiết bị của nhà máy xử lý rác thải Thượng Lan gồm 1 lò đốt rác công suất 80 tấn/ngày, dây chuyền tách nilon, 1 trạm cân, 2 máy xúc, 2 máy xúc lật, 2 xe ben, 5 xe công nông và 6.000 m² nhà xưởng với tổng giá trị khoảng 30 tỷ đồng đều đã xuống cấp, nhiều bộ phận của các máy móc, thiết bị trên đã han gỉ theo thời gian buộc phải sửa chữa, thay thế mới có thể vận hành trở lại.

Đưa chúng tôi thăm khu vực vừa được sửa chữa, lắp đặt lại hệ thống tách lọc, phân loại rác, ông Nguyễn Đức Minh, Giám đốc Công ty cổ phần Bắc Giang Trường Sơn chia sẻ, hiện mỗi ngày có khoảng 20-25 công nhân đang sửa chữa các thiết bị hư hỏng, thi công các hạng mục, máy móc bị xuống cấp, phấn đấu đưa nhà máy xử lý rác thải Thượng Lan hoạt động trở lại vào đầu năm 2026. Theo ông Minh, với công nghệ lò đốt BETID, toàn bộ khói từ quá trình đốt rác được thu dẫn, cưỡng bức bằng nước, xỉ rác được thu gom vào bể chứa nên hạn chế tối thiểu tác động đến môi trường. Không chỉ xử lý rác theo công nghệ lò đốt, nhà máy còn tiến hành phân loại, sản xuất các sản phẩm từ rác như phân bón hữu cơ, nhựa tái chế… giúp giảm 30% sản lượng rác phải xử lý bằng công nghệ đốt.

Cùng với tập trung phối hợp với ngành chức năng, chính quyền địa phương hoàn tất các thủ tục cần thiết, từ thời điểm doanh nghiệp được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương cho phép tiếp tục triển khai thực hiện xử lý rác thải sinh hoạt tại phường Tự Lạn (tháng 11/2025), Công ty cổ phần Bắc Giang Trường Sơn đầu tư kinh phí khoảng 4-5 tỷ đồng để sửa chữa, thay thế một số máy móc, thiết bị, hạng mục của nhà máy. Cụ thể: Lắp đặt lại dây chuyền tách phân loại rác đầu vào; thay mới quạt gió hệ thống xử lý khói khí; bảo dưỡng ty ben thủy lực hệ thống lò đốt; lắp đặt hệ thống băng tải, máy xé rác, máy sàng mùn, dọn dẹp bể làm mát, bể chứa và xử lý nước dập khói, bụi, bể nước rỉ rác; lắp đặt các thiết bị phòng cháy, chữa cháy... Ngoài ra, Công ty cổ phần Bắc Giang Trường Sơn đang khẩn trương tuyển dụng, đào tạo lại đội ngũ công nhân kỹ thuật vận hành máy móc, thiết bị, lao động phổ thông làm việc tại nhà máy. Phối hợp lập và trình phương án giá dịch vụ thu gom, xử lý rác; ký kết hợp đồng xử lý với các xã, phường...

Với quyết tâm, nỗ lực của chủ đầu tư, sự hỗ trợ phối hợp tích cực của các sở, ngành, chính quyền địa phương, dự kiến ngày 25/12 tới, Công ty có thể vận hành thử nghiệm một số hạng mục, phấn đấu đưa nhà máy hoạt động trở lại theo đúng kế hoạch, góp phần xử lý rác thải sinh hoạt cho phường Tự Lạn và các địa phương lân cận, từng bước cải thiện tình trạng ô nhiễm môi trường.